پوشش و لباس از جمله مواردی  است که می توان در باب آداب و قوانین آن روایاتی را یافت که در نهایت حکایت از ظرافت و دقت نظر دین مبین اسلام دارد که در آن، مسائل به ظاهر کوچک و ناچیز نیز از قلم نیفتاده و مورد توجه و دقت است. لباس پوشیدن نیز برای خود آداب و قوانینی دارد که اطلاع از آنها خالی از فایده نیست به همین منظور به اختصار به بخشی از آن اشاره می‌کنیم.

لباس زمان خود را بپوش

حماد بن عثمان به محضر امام صادق علیه السلام شرفیاب شد. مردی را دید که به زبان انتقاد به حضرت عرض کرد: خداوند به خیر و صلاحت رهبری فرماید. شما می‌گفتید که علی بن ابیطالب لباس خشن می‌پوشید، پیراهن چهار درهمی و همانند آن بر می‌کرد و هم اکنون می‌بینیم که خود شما لباس تازه‌ای غیر از آنچه جدتان می‌پوشید به بر دارید. حضرت در جواب فرمود: علی علیه السلام آن لباس را زمانی می‌پوشید که در نظر مردم قبح و زنندگی نداشت و اگر امروز آن لباس را در بر می‌کرد نامأنوس و غیر عادی بود و به آن شهرت می‌یافت. بهترین لباس در هر زمان لباس اهل آن زمان است.

سفیان ثورى گوید: به حضرت صادق (علیه السلام) گفتم: شما روایت می کنید که على (علیه السلام ) لباس خشن مى‏پوشید، و شما لباس قوهى و مروى (دو پارچه قیمتى منسوب به قهستان و مرو) مى‏پوشید؟! حضرت فرمود: واى بر تو، امام على(علیه السلام) در زمان تنگدستى مردم زندگى مى‏کرد، ولى چون روزگار فراخى رسید، نیکان زمانه به آن شایسته‏ترند. حضرت رضا(علیه السلام) فرمود: یوسف (علیه السلام) لباس دیبا مى‏پوشید، و شلوار زربفت به تن میکرد، و بر تخت مى‏نشست، و این کار در صورتى که پول آن مورد نیاز در مورد یکى از ضروریات زندگى باشد، مذموم است. محمد بن عیسى از امام نقل میکند که: شیعیان ضعیف الایمان دوست دارند که من بر پلاس بنشینم، و لباس خشن بپوشم، ولى زمانه اقتضا ندارد. (مکارم الأخلاق / ترجمه میرباقرى / ج‏1/  185-183 ) 

ویژگی لباس مناسب

امام صادق علیه السلام مى‏فرماید که: بهترین لباس ظاهرى از براى م?من، لباسى است که «خفیف المئونة» باشد و به آسانى تحصیلش میسّر باشد و قیمتش سبکتر باشد، چرا که هر چند لباس به حسب قیمت، سبکتر باشد. تضییع اوقات از براى خریداریش ، بیشتر است. تضییع اوقات، موجب غفلت است از جناب احدیّت.و دیگر آنکه چون فراخور نعمت، شکر منعم لازم است. پس هر چند لباس قیمتی‌تر باشد، شکر به ازاى او بیشتر لازم خواهد شد، به خلاف عکس. از این جهت فرمود که: بهترین لباس لباسى است که، بنده را از خدا غافل نکند و به ذکر و شکر نزدیک کند. و بهترین لباس، لباسى است که به عجب و ریا نکشاند ، و مقصود از او زینت و تفاخر نباشد. چرا که کمال انسان و زینت او، در حسن باطنى است و زینت روحانى، نه جسمانى. و نیز مى‏باید لباسى نباشد که منجرّ به کبر و عجب شود. چه، عجب و ریا و کبر، مهلکات دین هستند و مخرّب آخرت. پس به حکم‏«خیر الامور اوسطها»به لباسى که نه در نهایت نعومت باشد و نه در غایت خشونت، اکتفا باید نمود. و به حکم:«خیر اللباس البیض»، اگر سفید باشد بهتر.

امام صادق (علیه السلام) از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) نقل مى‏کند که فرمود: لباس سیاه مکروه‏ است مگر در سه مورد: عمامه و چکمه و عبا. (الخصال/ترجمه جعفرى/ ج‏1/ 223 )  و همچنین در سایر ما یحتاج، از مسکن و مرکب و منکح نیز، اختیار وسط اولى است. چنان که حدیث است که: روزى حضرت علیه السّلام سوار استرى بود و فرمود که: سوار اسب، موجب عجب است و سوارى الاغ، موجب خفّت، و استر واسطه است، و «خیر الامور اوسطها».و لباس تقوى، بهتر است از لباس ظاهرى، چرا که لباس ظاهرى، عورت ظاهر را مى‏پوشد و بس، و لباس تقوى، ظاهر و باطن هر دو را پوشیده مى‏دارد و پاک مى‏کند. (مصباح الشریعة/ترجمه و شرح عبد الرزاق گیلان/ 71 )  

پوشیدن لباس شهرت ممنوع

امام ششم (علیه السلام) فرمودند: براى خوارى انسان همین بس که لباس غیر معمول و انگشت نما بپوشد یا حیوان مشهور سوار شود. و فرمود خداوند لباس شهرت را مبغوض مى‏دارد.گفته‏اند که عباد بصرى بر حضرت صادق (علیه السلام) در آمد، و لباس شهرت به تن داشت، امام (علیه السلام) فرمود: اى عباد! این چه لباسى است؟ عرضه داشت: آیا این لباس را براى من عیب مى‏دانید، فرمود: آرى پیغمبر (صلی الله علیه) فرمود: هر کس در دنیا لباس شهرت بپوشد خداوند در قیامت بر او لباس ذلت خواهد پوشانید. از حضرت موسى بن جعفر (علیه السلام): چیزى در نزد خدا مبغوضتر از لباس شهرت نیست و حضرت دستور مى‏داد لباس نو مى‏آوردند و در آب مى‏شست و مى‏پوشید. (مکارم الأخلاق / ترجمه میرباقرى / ج‏1 /  219  ) حضرت صادق علیه السّلام فرمود: خداوند دو شهرت را مبغوض مى‏دارد، یکى شهرت به لباس و یکى شهرت به نماز. (مشکاة الأنوار / ترجمه عطاردى/302 )  

لباس هم یکی از ظواهر دنیای مادی است و می تواند به عنوان یکی از عوامل غفلت از خداوند متعال و یا توجه به یگانه معبود عالم ، به حساب آید و چه نیکوست که نه تنها پوشش بلکه تمام افعال و کردار آدمی در جهت رسیدن به یگانه مطلوب عالم باشد.

بگذر ز سر جهان که در آخر کار                  نفع تو ز تقوى و ورع خواهد بود